De meest eenzame plekken ter wereld

Eppo over Smeerenburg, Spitsbergen
In het uiterste noorden van Spitsbergen ligt een verlaten Hollands dorp aan een stukje onbeschut zandstrand van 150 x 300 meter. Niet dat er veel van over is, van de 16 of 17 huizen zijn alleen wat fundamenten over. Iets verder van het strand liggen de verweerde graven van haar voormalige inwoners. De poolwind heeft er vrij spel, ijzige mist komt en gaat. Ooit was dit het droevige centrum van de spectaculairste handel in de 17e eeuw: de walvisvaart. Tussen 1614 en 1660 woonden hier tussen de 100 en 200 man, die een belangrijke bijdrage leverden aan de ondergang van de walvis. Van 70.000 exemplaren bleven er niet meer dan 300 tot 500 over. Smeerenburg (alleen de naam al!) is woest, leeg en doodstil. Eenzamer krijg je het niet.

Antoinette over Djupavík, IJsland
Afgelegen is in IJsland een relatief gebied. De keren dat ik op een plaats kwam die in mijn ogen erg eenzaam moest zijn, bleek vaak dat de bewoners dat heel anders hadden ervaren. Toch herinner ik me nog goed een gesprek een jaar of vijf geleden met de enige inwoners van Djupavík in de Westfjorden. Het ligt aan een 100 kilometer lange doodlopende weg in een van de dunstbevolkte gebieden van IJsland. Was Djupavík in de jaren ‘30 en ‘40 van de vorige eeuw een levendig en druk dorp met een eigen haringfabriek, een jaar of 25 later was het zo goed als verlaten tot zelfs ook de laatste bewoners vertrokken. In 1985 echter, heeft een familie zich er weer gevestigd om een hotel te openen in één van de verlaten gebouwen. Toen ik er was waren zij de enigen die er het hele jaar door woonden. Hoe verlaten wonen ze daar nu? Ze gaven het voorbeeld dat ze naar de winterzon op vakantie waren geweest en per vlucht weer in IJsland aangekomen. In Reykjavík moesten ze vervolgens twee weken wachten tot alle wegen weer zo ver open waren dat ze naar huis konden…

Antonette over Ainsworth Bay, Chileens Patagonië
Ik word wakker van de zachte deining van het schip Stella Australis, waar ik de avond ervoor aan boord ben gegaan. De hele nacht voeren we en in de ochtend lagen we stil in Ainsworth Bay. Ik open mijn ogen en zie dat de zon schijnt. Niet veel later sta ik op het dek, klaar om van boord te gaan. Met een klein groepje andere gasten dwaal ik langs de kustlijn, terwijl in de verte de dramatische pieken van de Darwin Range de lucht in schieten. Gletsjers vinden hier hun weg naar zee en zeeolifanten liggen in de ochtendzon te baden. Er zijn hier geen wegen, geen mensen, geen enkele vorm van beschaving. Slechts één keer per week legt hier een boot aan. Ik verwijder me van de rest van de groep, zo’n uitzicht wil ik gewoon even helemaal alleen in me opnemen. De gids komt naar me toe en zegt “Doe eens twee stappen naar rechts en je staat op een plek, waar hoogstwaarschijnlijk nog nooit iemand anders stond”. Zoiets vergeet je nooit meer …

Saskia over Bungle Bungle National Park, West-Australië
Vanaf Turkey Creek hoef ik nog maar 53 kilometer naar de Bungle Bungle Range, een bijzonder stukje natuur dat pas in de jaren tachtig per toeval werd ontdekt. Het is afgesloten van de beschaafde wereld door een van de meest ruige wegen in Australië.  Ik heb geluk, want het is droog geweest, dus al hobbelend en stotend laat ik mijn 4x4 in anderhalf uur over de track, langs paarse bloemenvelden en door rivierbeddingen lopen. Als het tegenzit, stap je na drie tot vier uur pas uit. Daar stond ik dan. Omringd door kegelvormige, oranje/grijs gestreepte rotsformaties in een bijna perfecte wildernis. Ik kies een van de vele wandelpaden, die zich een weg baant door het doolhof van rotsen. Via een oase met palmbomen bereik ik Cathedral Gorge. Ik voel me klein en nietig in dit immense amfitheater. Zittend aan de rand van de waterplas droom ik even weg en bedenk me dat niemand me hier zou vinden, als ik niet al had ingecheckt bij het kamp, waar ze me vanavond verwachten voor het diner.

Karin over Churchill, Manitoba, Canada
Churchill is dé plek om ijsberen te zien. Ze wachten ongeduldig aan de oevers van de Hudson Bay totdat het ijs dik genoeg is, zodat ze op jacht kunnen naar zeehonden. Om dit schouwspel te ervaren vloog ik in november naar deze verlaten plek in het noorden van Manitoba. Het is hier een bizarre wereld. Omdat je hier alleen per vliegtuig, trein of boot kunt komen voel je je heel ver weg van alles. Het dorpje is niet mooi, gewoon heel functioneel. Er klinken regelmatig geweerschoten om de ijsberen af te schrikken die te dicht bij het dorp komen. De beren hebben honger in november, ze hebben al maanden niets gegeten en zullen geen moment aarzelen om je aan te vallen. Één geruststelling: als je je bedreigd voelt door een ijsbeer, duik dan een auto in. Die zijn hier nooit op slot, zodat iedereen ze kan gebruiken om te schuilen.

Antonette over Stewart Island, Nieuw-Zeeland
Alhoewel Stewart Island prima te bereiken is per boot of vliegtuig, kreeg ik hier, al was het maar voor enkele uren, het allesoverheersende eenzaamheidsgevoel. Ik liep hier de 3-daagse Raikiura Track, een van de negen Great Walks in Nieuw-Zeeland. In drie dagen van hut naar hut, door eindeloze rivieren van modder en ondoordringbare oerbossen. Tot ik bij de aan het strand gelegen North Arm Hut aan kwam. Hier was ik de enige. Er was geen huttenwacht om een oogje in het zeil te houden en er waren geen andere wandelaars. 24 uur vliegen, 10 dagen rijden, 1.5 uur met de boot en 2 dagen lopen. Daar sta ik dan. Anto aan het einde van de wereld …

Eppo over Ittoqqortoormiit, Groenland
Aan de monding van de reusachtige Kangertittivaq (Scoresby Sund), in het grootste nationale park ter wereld, wonen 444 Inuit op 236.000 km2. Ik heb het even uitgerekend, elke inwoner heeft bijna 600 km2 tot zijn beschikking. In theorie dan, want iedereen woont in dat ene dorp: Ittoqqortoormiit. Je kunt de fjord alleen in september invaren, de rest van het jaar blokkeren reusachtige ijsbergen de ingang. Vanuit het dorpje is het 800 kilometer naar de dichtstbijzijnde artsenpost. Het dichtstbijzijnde ziekenhuis ligt op IJsland. In de dorpswinkel tref je de geweer patronen in de rekken tegenover de conservenblikken. Want men leeft hier van de jacht. Toen ik het dorp enkele jaren terug bezocht was er net een vrouw overleden. Ze vond de reis naar IJsland voor een ziekenhuis opname veel te ver. Als je een leven lang zo afgelegen woont, krijgen leven en dood een heel andere dimensie. Ik kon me er iets bij voorstellen. Wat is de eenzaamste plek waar jij ooit bent geweest?